Tarot kaç yaşında?

Bu, bugün yanıtlaması kolay görünen bir soru. Oyun kartları olarak Tarot’un tarihini 15. yüzyılın başlarına kadar götürebiliriz.
Gizem çözüldü mü? O kadar da basit değil.

blank

Kadim Bilgelik ve Geleceği Görmek

Tarot destesi iki bölümden oluşur: Majör Arkana ve Minör Arkana ve Majör Arkana’nın içinde çok daha eski bir sembolizm yatıyor olabilir.

Birçokları için Majör Arcana’nın okült geleneği, sembollerin eski Mısır’a kadar izlenebileceğine ve Kabalistik bilgelik içerdiğine inanan İsviçreli bir Mason olan Antoine Court de Gébelin‘in çalışmalarından kaynaklanmaktadır.

blank
Prens Castracani Fibbia (1360-1419) Tarot kartları ile.

De Gébelin’in ardından Jean-Baptiste Alliette ve Eliphas Lévi gibi ezoterikçiler kartların gizli anlamları ve kehanet potansiyeli hakkında araştırma yaptılar. Tarot’un birincil kullanımının kart oyunlarından geleceği görmenin ve kartların gizemli sembollerinin deşifre edilmesiyle arayan kişinin erişebileceği gizli bilgileri açığa çıkarmanın bir yoluna dönüşmesi çok uzun sürmedi.

İsis’in Kadim Tableti
Tarot’un antikliğini savunan bir diğer ünlü isim de Athanaius Kircher‘dir. Kircher’in Tarot araştırmalarında en büyük izi bırakacak olan, birinci yüzyıla ait bir Roma sunak tableti olan İsis’in Bembine Tableti’ni yorumlamasıydı.

Her ne kadar Kircher’in itibarı Mısır hiyerogliflerine getirdiği şüpheli yorum nedeniyle ciddi şekilde zedelenmiş olsa da, aslında eski Mısır ile modern Kıpti formu arasındaki bağlantıyı ortaya koyduğu genellikle unutulur.

Ancak Atlantis’in haritasını çıkarması ve Voynich El Yazması’nın bir tür evrensel dil olduğu iddiaları da dahil olmak üzere diğer çalışmalar, onu daha eksantrik 17. yüzyıl bilginleri arasına yerleştirme eğilimindedir.

blank

Gizemli Voynich el yazmasından bir sayfa illüstrasyon ve metin.

İlk kağıt üretiminin M.Ö. 200’lerde Çin’de gerçekleştiğini düşünürsek, Tarot’un bir kart destesi olarak eski Mısır’da var olmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Peki ya Tarot’un sembolleri? Kartların üzerinde yer alan imgeler kadim bir dönüştürücü bilgi sistemini temsil ediyor olabilir mi ve bu semboller kutsal tarikatların mertebelerinde ilerleyen inisiyelere törensel ayinler sırasında ifşa edilmiş olabilir mi?

blank

Tarocco Siciliano’dan Tarot kartları

Esrarengiz Tablet
İsis’in Bembine Tableti 50’ye 30 inç (127’ye 76 cm) boyutlarındadır ve bronz, mine ve gümüşten yapılmıştır.

blank

İsis’in Bembine Masası.

Tabletin yüzeyinde kazınmış Mısır görünümlü imgeler ve hiyeroglifler yer almakta, bunların hepsi de gözü Tanrıça İsis olduğu düşünülen merkezi figüre yönlendirmektedir. Büyük olasılıkla birinci yüzyılda Roma’da yaratıldığı için, uzun süre ezoterik bir temeli olmayan anlamsız bir hayal olarak görülmüştür. Kircher’in gizli, mistik bir ayini temsil ettiği görüşü, Champollion’un 1820’lerde Rosetta Taşı üzerinde yaptığı çalışmalardan sonra reddedilmiştir.

blank

Rosetta Taşı

Ancak 1860 yılında Eliphas Levi, The History of Magic (Büyünün Tarihi) adlı eserinde Kircher’in gerçekten de doğru yolda olduğunu ancak doğru deşifreyi yapamadığını ve tablette tasvir edilen gizli ayinlerin Thoth’un Kitabı ya da Tarot ile ilişkili olduğunu ima ettiğinde hikâye tersine döner.

blank

Éliphas Lévi

Unutulmuş Evrensel Bilgi
Levi, mevsimleri, burçları ve Tanrı’nın gizli adı olan Tetragrammaton’u ve Tarot’un 22 Büyük Arkana’sını deşifre edebilecek bir anahtar yarattığını iddia etmiştir.

Court de Gébelin’in 18. yüzyılın sonlarında yaptığı ilk araştırmaları takiben, 22 Büyük Arkana ile Kabala arasındaki ilişkiyi titizlikle detaylandıran ilk kişi oldu.

blank

Éliphas Lévi’nin mikrokozmosun ya da insanın sembolü olarak gördüğü Tetragrammaton pentagramı.

Levi bulguları konusunda kararlıydı ve şöyle yazmıştı: “Tarot’tan başka bir kitabı olmayan hapsedilmiş bir kişi, onu nasıl kullanacağını bilirse, birkaç yıl içinde evrensel bilgiye sahip olabilir ve her konuda eşsiz bir öğrenme ve tükenmez bir belagatle konuşabilir.”

Majör Arkana’nın sembollerinin unutulmuş ama ebedi gerçeklerin gizli anahtarı olduğuna inanıyordu.

blank

Eliphas Levi’nin Bembine Tableti’nin anahtarı.

Ünlü Tarot uzmanı Robert Place, Tarot: Tarih, Sembolizm ve Kehanet adlı kitabında şöyle yazıyor: “…Levi, Platon gibi, tüm bilginin içimizde olduğuna ve aslında onu hatırladığımıza inanıyordu.”

Peki, Tarot’un çağı açısından bu ne anlama geliyor? Spekülasyonların algımızı bulandırmasına izin vermeden, özünde elimizde bulunan şey, tartışmasız antik kökenli bir tablettir. Bu tabletin antikacılar tarafından kabaca birinci yüzyılda İsis’e adanmış bir Roma tapınağına ait olduğu söylenmektedir.

Tablet daha sonra 1527 yılında Roma’nın yağmalanmasından sonra Kardinal Bembo tarafından satın alınana kadar ortadan kaybolmuştur.

Herhangi bir gizem kültünün kökeninin izini sürmeye çalışan herkes için sorun, tanımları gereği ayinlerinin ve tarihlerinin belirsiz olmasıdır. Bu bağlamda, sembolizmini hala anlayamadığımız için İsis’in Bembine Tableti’ne gerçekten bir sahtekarlık diyebilir miyiz?

Gizli Mesajlar
Tablet incelendiğinde, antik metalürjinin en güzel örneklerinden biri olduğu ve bronz, siyah çelik, gümüş ve bakırla özenle süslendiği görülür. Okült tarihçilerin gözünde bu imgeler, inisiyeler dışında gizli kalmış arkaik, ezoterik sistemlere karşılık gelmektedir.

Plutarkhos’un İsis ve Osiris Üzerine adlı makalesi gibi eserlerden Roma’daki İsis tapınaklarının Mısır törenlerinin yorumlanmasından oluşan ayinler düzenlediğini ve aynı tapınakların merkezi ya da dogmatik bir sistem olmaksızın birbirlerinden bağımsız olarak geliştiğini biliyoruz.

Aynı sistemler kendi kutsal bilgilerini de sadece her bir tapınağın rahip ve rahibelerinin anlayabileceği bir şekilde kaydetmiştir. Merkezi ideoloji anlaşıldığı ve korunduğu sürece, semboller, dış dekorasyon ve imgeler konuma ve kültürel etkiye göre değişebilirdi.

Ama eğer İsis’in Bembine Tableti gerçekten eski bir okült bilgi sistemini tasvir ediyorsa, aynı motiflerin aynı dönemden günümüze ulaşmış en az bir başka örneğini bulmayı beklemeliyiz. Tesadüfe bakın ki, bulduk. Cebes Tableti böyle bir örnektir.

Gezegenler, Takımyıldızlar ve İnsan Ruhu
Bu, yaklaşık birinci yüzyıldan kalma, varoluş öncesinden öbür dünyaya kadar ruhun yaşamını tasvir eden bir tabletin açıklaması olduğu iddia edilen yazılı bir eserdir. Tarot ve Kabalistik Hayat Ağacı gibi, tablet de hayatın sıradan rutinlerinin yanı sıra gezegenlerin ve takımyıldızların yolculuğu ve etkisi de dahil olmak üzere birçok farklı düzeyde anlaşılabilir.

Simya ve hermetik ideolojinin ‘Yukarıda olduğu gibi, aşağıda da’ ifadesini taşıyor gibi görünmektedir.

blank

Yukarıda olduğu gibi, aşağıda da. Rider-Waite tarot destesinden Büyücü.

Ronald Decker’ın son çalışması The Esoteric Tarot’a göre, “Ruhun yaşam alanı boyunca ilerleyişinin haritasını çıkarır.”

Decker daha da ileri giderek, ayrıntılı imgeler hakkında şöyle yazıyor: “Bunlar Tarot’un bazı sakinleriyle karşılaştırılabilir: aşıklar, Erdemler, münzeviler.”

Tablet daha sonra Hans Holbein the Younger (yaklaşık 1497-1543) tarafından bir gravür olarak yeniden yorumlanmıştır.

blank

Cebes Tableti A olarak adlandırılan Tabula Cebetis ile Başlık Sayfası.
Genç Hans Holbein tarafından metal kesimi, 1521.

Peki, bu bizi Tarot’a ve özellikle de Majör Arkana’ya nasıl bağlıyor?

Gizli Bilgi, Kutsal Seremoniler
Kabala’da kullanılan İbrani alfabesinin 22 harfinin Fenike yazısından türediğini ve bunun da Mısır hiyerogliflerinden evrimleştiğini düşünürsek, aslında çok ilginç bir bağlantıya sahip oluruz.

Günümüzde bazı akademisyenler Fenike alfabesini takımyıldızlarla da ilişkilendirmektedir ve Kabala’da 22 yol genellikle ruhun ve yaratılışın yollarına atıfta bulunur. Bu yaratılış ve dönüşüm teması, psikolog Carl Jung tarafından “Tarot kartlarındaki resim dizisi de sanki dönüşüm arketiplerinden uzak bir şekilde türemiş gibi görünüyor” dediğinde belirtilmiştir.

Yunanlı tarihçi Ammianus’un (330-395) Mısır tapınaklarının altındaki gizli odalardan bahsettiğini ve buralarda boyalı resimlerin ve oymaların sadece kutsal törenlerde inisiyelere gösterilen gizli bilgileri temsil ettiğini yazdığını da belirtmek gerekir.

Manly P. Hall’un The Secret Teachings of all Ages adlı kitabında belirttiğine göre, Thomas Taylor tarafından kaleme alınan bir el yazmasında Bembine Tableti’nin Platon’un büyük gizemlerin bilgisini alırken önünde durduğu sunak olduğu ayrıntılı bir şekilde anlatılmaktadır. Eğer öyleyse, Tarot’ta kullanılan sembollerin ve Majör Arkana’nın bilgeliğinin Mısır kökenli olduğunu bir kez daha düşünmek zorunda kalırız.

Belki de İsis’in Bembine Tableti ve Cebes’in Tableti’ni bu gizli, kutsal bilginin kalıntıları olarak yeniden değerlendirmenin zamanı gelmiştir.