Dünyanın dört bir yanından gelen ziyaretçiler, antik dünyanın yedi harikasından biri olarak anılan 4.500 yıllık ünlü Büyük Giza Piramidi’ni ziyaret etmek için akın etmektedir. Ancak Kaliforniya’nın Beyaz Dağları’nın yükseklerinde Giza Piramidi’nden yüzlerce yıl daha eski olan mütevazi bir doğa harikası gizlidir.

Methuselah olarak bilinen bir Bristlecone Çam ağacı (Pinus longaeva), Dünya’daki en eski ağacı olarak Guinness Dünya Rekorunu elinde tutmaktadır. Yaşı 4,850‘nin üzerinde olan bu ağacın yaşı çekirdek örnekleriyle belirlenmiştir. Yaşını bir orantıya oturtmak gerekirse, M.Ö. 1200 yıllarındaki Truva Savaşı sırasında Methuselah 1.600 yaşından büyük olmalıydı! Bu isim, Yahudi-Hıristiyan geleneğine göre tüm zamanların en yaşlı insanı (tam olarak 969 yıl) olan İncil figürü Methuselah‘a saygı niteliğindedir.

Binlerce yıl boyunca (kelimenin tam anlamıyla) şekillenen kendine özgü budaklı görünümleriyle Bristlecone Çamları, tüm doğa koşullarına ve sıcaklıklara dayanmıştır. Yaşayan en eski ağacın aslında sözde Yeni Dünya’da bulunmasında ironik bir yan vardır.

Methuselah’ın 1950’lerde keşfedilmesi turistleri bölgeye çekmiş ve zamanla zarar görmesine neden olmuştur. Prometheus lakaplı bir başka Bristlecone Çamı, bir araştırmacı ağaç karot makinesini gövdesinden kurtarmaya çalıştığında yanlışlıkla kesildi. Smithsonian Magazine, araştırmacının ne yaptığını ancak örneği inceledikten ve 5.000 yıldan daha eski olduğunu keşfettikten sonra anladığını ortaya çıkardı. Bu trajik olay, yetkililere bin yıllık Bristlecone Çamlarını korumak için Büyük Havza Ulusal Parkı’nı oluşturma konusunda ilham verdi. Sonuç olarak, Methuselah’ın gerçek yeri artık gizli tutulmaktadır.

blank

Dünyanın yaşayan en yaşlı ağacına ev sahipliği yapan Kaliforniya’daki Beyaz Dağlar’da bir Bristlecone Çamı. (Rick Goldwaser / CC BY 2.0 )

Peki, hayatta kalmasının sırrı nedir? Aşırı koşullara dayanıklı olan kökleri, yalnızca belirli dalları besleyecek şekilde adapte olmuş ve bu dallar öldüğünde ortaya çıkan etkiyi sınırlandırmıştır. Bristlecone Çamı aynı zamanda yavaş büyür (yılda bir inçin yüzde biri) ve iğneleri 30 yıldan fazla yaşayarak ağacın enerji tasarrufu yapmasına yardımcı olur.

Yıllar içinde Methuselah sıkı bir rekabetle karşı karşıya kaldı. Science dergisi 2022 yılında Jonathan Barichivich’in Şili’de Gran Abuelo (büyük dede) olarak bilinen bir Patagonya selvisinin (Fitzroya cupressoides) Methuselah’tan 500 yıl daha yaşlı olduğu sonucuna vardığını bildirmiştir. Şilili araştırmacıların bunu kanıtlamaya çalışmasıyla birlikte, en eski olduğu konusunda hala destek görmektedir. Ancak şu ana kadar Methuselah’ın en yaşlı olduğu henüz kanıtlanamadı.

Alternatif olarak, Utah’ta bulunan ve Pando olarak bilinen Populus tremuloides klonal ormanı 14.000 yıl kadar eski olabilir. National Geographic’e göre 80 futbol sahasına yayılan bu muazzam orman, tek bir tohumdan çıkan genetik olarak özdeş gövdelerden oluşuyor.

Bu eski ağaçları ve ağaç halkalarını incelemek ve korumak, eski tarih boyunca iklim hakkında paha biçilmez bilgiler sağlayabilir ve bu da iklim değişikliğinin etkilerine karşı korunmak için ipuçları sağlayabilir. “Dünyanın hava durumunun sadık vakanüvisleri” olarak adlandırılan bu ağaçlardan, ister Güney Amerika’nın kozalaklı ağaçları ister Kaliforniya’nın yıpranmış çamları olsun, öğrenecek çok şeyimiz var.